1. FIZIOLOGIJA NAPORA

Ukazano je na pretreniranost i njene štetne sistemske efekte, na značaj mikro-trauma i njihov uticaj na adaptivnu sposobnost te na značaj reaktivnih kiseoničnih vrsta (utiču na citokine, posebno interleukin 6)  i njihov uticaj na stvaranje enzima, te na oksidativni stres do koga dolazi usljed te narušene ravnoteže antioksidansi mogu imati i štetno dejstvo mada su u ograničenim dozama poželjni.

2. ADEKVATNA PRIPREMA SPORTISTA PRED UZORKOVANJE ZA LABORATORIJSKE ANALIZE

Ukazano je na značaj tzv. preanalitičke faze jer čak 85% grešaka potiče iz te faze

Faktori koji su bitni za „izlazak“ laboratorijskih nalaza iz referentnih vrijednosti:

• Nepromjenljivi biološki faktori su vezani za pol, rasu, starost, cikardijalni ritam, menstrualni ciklus i trudnoću;
• Promjenljivi biološki faktori:
  • vrsta ishrane
  • gladovanje (posebno kod sportova sa težinskim kategorijama)
  • stres
  • položaj tijela
  • fizička aktivnost
  • uzimanje lijekova
  • uzimanje alkohola
  • terapijski i drugi dijagnostički postupci

Važno je da bude:

• 9 do 10 sati gladovanja prije uzorkovanja
• 24 sata bez treninga prije uzorkovanja

SVAKI LABORATORIJSKI NALAZ JE VALIDAN SAMO UZ KOMPLETNU KLINIČKU SLIKU!

3. ODREĐIVANJE ELEKTROLITNOG STATUSA KOD SPORTISTA

• Dehidracija je kod sportista glavni uzrok elektrolitnog dizbalansa
• Ukazano je i na značaj aklimatizacije pri promjeni klimatskih i vremenskih zona
• Iskustva: 90% sportista pri uzorkovanju imaju snižene vrijednosti Na; K je rjeđe snižen (obično kod dijareja i gastričnih tegoba); vrijednosti drugih elektrolita su obično uredne; OPREZ: Borilački sportovi (zbog gladovanja i dehidracije) i atletska trijada kod sportistkinja

4. ENDOKRINO-METABOLIČKI PARAMETRI KOD SPORTISTA

• Proučavaju se tek od 1987.godine; Sa ovog aspekta je fizička aktivnost stres po organizam;
• Ukazano je na značaj dopaminskih receptora i miokina, posebno IRISINA (signalni molekul opisan 2012.god.) u transformaciji bijelog u mrko masno tkivo;

5. ODREĐIVANJE ANAEROBNIH SPOSOBNOSTI (odvijaju se uz manjak O2)

• 1. dio anaerobnog metabolizma je alaktatni kiseonični dug
• 2.dio je laktatni kiseonični dug (laktati u mirovanju iznose 1,1 mmol/l)
• MADEROVA LAKTATNA KRIVULJA – na tredmil traci nagiba 5%, a laktati se mjere u miru, na 120 i 170 otk/minuti i 2 minuta po prekidu
• Značaj određivanja zona treninga

6. METABOLIČKI SINDROM - je kombinacija gojaznosti, dijabetesa i hipertenzije;  

Preporuka: smanjiti unos nezdravih masnoća i prostih šećera

7. ANALIZA 200 TUE U SRBIJI

TUE su izuzeća radi primjene u terapijske svrhe nastala zbog čestih zloupotreba kod sportista:
TUE se traži kod sljedećih oboljenja:

• muskulo-skeletnih povreda
• astme
• dijabetesa
• L-S sindroma
• alergija

 Ako imamo sportistu za TUE, zahtjev za mišljenje o lijeku se nalazi na sajtu Antidoping agencije a prijava za TUE se vrši preko obrasca Antidoping agencije.

Načelnik Službe
Vukotić  dr Milidrag